8 Nisan 2009 Çarşamba

YÖRESEL TERİMLER DEYİMLER VE BİLMECELER

1- TERİMLER
Aba : Abla,anne
Acar : Yeni
Ahran (Akran) : Yaşıt
Alacık : Küçük çadır
Avcar : Yemekteki baharatların genel adı
Ayıkmak : Uyanmak,farkına varmak
Bayak( Bayah ) : Biraz önce
Bellilik : İşaret
Berkitmek : Gevşekliği gidermek
Beze( Bezi) : Hamur yumağı
Bon (Bön) : Cahil,geri kafalı,
Boz : Külrengi
Cangama : Gürültü,patırtı,şamata
Cırcır : Fermuar
Çılga : İnce uzun yol , patika
Çaput (çapıt) : Yaramaz bez parçası
Çeymel : Çengel
Çıkla : Katıksız
Çingil : Küçük kova
Çomça : Kepçe
Çörten : Çatıdaki su oluğu
Dane : Tahıl tanesi
Dikgeç : Ağaç,kazık
Didişmek : İtişip-kakışmak
Dombalak : Düz takla
Dölek : Düzlük
Ece : Ağabey
Efsun : Büyü
Elti : Aynı ailedeki gelinlerin birbirine olan durumu
Eringeç : Üşengeç
Firik : Olgunlaşmamış tahıl
Fistan : Kadın elbisesi
Gakınç(Gahınç) : Baş belası
Gepmek : Göçmek, yıkılmak
Gicişmek : Kaşınmak
Gıncıfırlı : Süslü
Gocuk : Parka, pardösü
Göğürmek : İçten içe yanmak
Göynek : Atlet, gömlek
Gunnacı : Mundar hayvanların hamilelik hali
Güdük : Kadın gömleği, kısa boylu,bodur
Güüm : Metal su testisi
Halakacı : Çok gezen kapı kapı dolaşan.
Havut : Çeşme önlerindeki tekne
Haylamak : Kışkırtmak
Heye : Evet
Hopuç : Surt
İlenmek(İlenç) : Beddua
İlişkin : Et sucuğu
Karabet(Garabet): Karez,kin
Kasmak : Bir şeyi , bir yeri ikiye bölmek
Kenef : Tuvalet
Keşşik : İmece yardımlaşma
Kıç : Bacak
Kirtik : Kullanılmayacak küçülmüş sabun
Kovulamak : Gizliden gizliye takip etmek
Kös : Yöresel bir oyun
Kösmek : Ayakları birbirine bağlanmak
Küncü : Susam
Malamat : Rezil
Mekeş : Yüz, surat
Muncılık : Islak, çok sulu
Muşamba : Plastik, naylon örtü
Müzevir : Lafcı
Namtı : Sapsız bıçak
Oncağız : Azıcık,o kadarcık
Partal : Çürük Kumaş
Peşkir : Havlu
Pinek : Kümes
Seğirtmek : Koşmak
Senir : Yamaç
Sınıkçı : Kırık-Çıkıkçı
Sivişmek : Sessizce kaçmak
Söbü : Elips, oval
Süymek : Uzanmak
Sömek : Mısır Koçanı
Şabaz (Şahbaz ) : Çabuk,becerikli,eli çabuk
Şablak : Tokat,sille
Şelek : Bir defada sırtta götürülecek kadar yok
Tapır( Tapur ): Tepe üzerindeki düzlük plato
Terki : Sırt
Tokuç(Tokucak ): Çamaşır yıkarken çamaşırı dövmeye yarayan tokmak.
Tosba : Kaplumbağa
Uluk : Çürük
Urupla : Tahıl ölçü birimi
Yanıç : Yengeç
Yarma : Dövme
Yoymak : İsraf etmek
2- DEYİMLER
A- BEDDUALAR
Ocağına incir ağacı dikilesice
Gözü kör olasıca
Boyu posu devrilesice
Ocağı batasıca
Gün görmiyesice
Başını yiyesice
Ekmeğe muhtaç olasıca
Yüzü gülmeyesice
Allah'tan bulasıca
Yağlı kurşunlara gelesice
Dert bulup,derman bulamayasıca
Anasından emdiği süt burnundan gelesice
B-DUALAR
Tuttuğun altın olsun
Gadanı alayım
Elin ayağın dert görmesin
Eline sağlık
Muğanete muhtaç olmayası n.
Allah analı babalı büyütsün.
Rızkın nasibin bol olsun.
Ayağına taş değmesin.
Düşmanının yüzü gülme sin.
Yolun açık olsun.
Yüzün ak olsun
3-BİLMECELER
Benim bir dağım var,bir yanına kar yağar,bir yanına dolu (çırçır fabrikası)
İnsan yapar yapısını,kemik açar kapısını (içli köfte)
Dört tane özü var,arpacık gözü var (koza)
Derisi var eti yok, nefesi var canı yok (körük)
Aldır ayası, yeşildir küpesi (kına)

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder